„TU rodziła się Solidarność Rolników”

- Wystawa jest projektem ogólnopolskim, nawiązuje do znanej już wystawy „Tu rodziła się Solidarność”. W Zawierciu prezentujemy 3 kolumny wystawiennicze – w całości wystawa jest znacznie większa i będzie prezentowana w Warszawie w rocznicę rejestracji NSZZ Solidarność RI czyli 12 maja. Wtedy też planowana jest odsłona serwisu internetowego: Twarze Solidarności – z zakładką poświęconą Rolniczej Solidarności – mówił Ryszard Mozgol, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej w IPN w Katowicach.

- Otwierana dzisiaj wystawa przypomina historię powstania przed 40 laty Solidarności Rolników Indywidualnych, będącej częścią historycznego, społecznego ruchu Solidarność, zainicjowanego w sierpniu 1980 r. strajkami na Wybrzeżu. Ruchu, który zmienił nie tylko nasz kraj, ale zainicjował modernizację całej Europy Środkowo – Wschodniej – podkreślała Zastępca Prezydenta Zawiercia Małgorzata Benc.

W otwarciu wystawy uczestniczyli przedstawiciele NSZZ RI "Solidarność" - Koła w Koryczanach.

- Są tu z nami Pan Andrzej Grela i Pan Ryszard Mikołajczyk – to są właśnie te osoby, od których wszystko się zaczęło – dwie spośród 10 osób, które założyły pierwsze koło Solidarności Rolników na terenie ówczesnego województwa katowickiego – mówił Wicestarosta Zawierciański Paweł Sokół, Przewodniczący Rady Wojewódzkiej NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych. - Inspiratorką do utworzenia Koła była Pani Marzena Górszczyk - Kęcik z Warszawy.

W dniu 17 września 1980 roku 10 rolników spotkało się w domu pana Andrzeja Greli w Koryczanach w gminie Żarnowiec.

- Razem z nami w spotkaniu uczestniczyli: Rogóż Wincenty, Sokół Zygmunt, Więcławek Wit, Grela Witalis, Piętka Zygmunt, Sokół Adolf, Grela Franciszek oraz Grela Władysław. Wspólnie założyliśmy wtedy pierwsze koło Solidarności Wiejskiej na naszym terenie – wspominają Andrzej Grela i Ryszard Mikołajczyk.

- Idea ruchu chłopskiego była oczekiwana od pokoleń, od czasów premiera Stanisława Mikołajczyka. Osobą, która idee te tu przeniosła był Pan Ryszard Mikołajczyk (zbieżność nazwisk) – rolnik określany w latach 50-tych wichrzycielem ludu, bo zaczął upominać się o wolne, nieskrępowane wybory do samorządu terytorialnego. Za to, że chciał niezależności, wolności wyborów został skazany i aresztowany – przesiedział 3 miesiące w więzieniu w Tarnowie. Nie skruszyło to jego postawy. W roku 80-tym współtworzył Rolniczą Solidarność – dodał Paweł Sokół. - Bardzo się cieszę, że mogę uczestniczyć w dzisiejszym spotkaniu z powodu tak ważnej rocznicy - jest mi bardzo miło, że to właśnie na ziemi zawierciańskiej, gdzie powstało pierwsze w województwie koło solidarności wiejskiej, jest prezentowana ta wystawa. 

Wystawa opowiada o początkach Rolniczej Solidarności. Mimo podpisania porozumień sierpniowych w 1980 r. i rejestracji „Solidarności” robotniczej władze komunistyczne zdecydowanie odmawiały zgody na rejestrację niezależnych rolniczych związków zawodowych. Początki chłopskich struktur opozycyjnych zaczęły powstawać w różnych miejscach kraju pod koniec lat ’70. Zalążki niezależnych rolniczych związków zawodowych kształtowały się na polskiej prowincji już od początku 1980 r. U schyłku 1980 r. związki rolnicze istniejące w 36 województwach skupiały 40 tys. osób.

- Chcemy wrócić do tej historii, opowiedzieć ją na nowo jako część tego wielkiego zrywu narodowo- wyzwoleńczego w roku 1980 i 1981, bez którego nie bylibyśmy w stanie powiedzieć, że mamy dzisiaj wolną Polskę – mówił dr Andrzej Sznajder, dyrektor IPN w Katowicach.

Wystawę można oglądać w Zawierciu do dnia 11 maja br. Ekspozycja po pokazach w 17 regionach zaprezentowana zostanie w dniu 12 maja na placu J. Piłsudskiego w Warszawie.