XIX Festiwal Prażonek w Porębie

W sobotę 9 września Starosta Zawierciański Gabriel Dors uczestniczył na zaproszenie Burmistrza Poręby Ryszarda Spyry w XIX edycji Festiwalu Prażonek w Porębie. Wspaniała atmosfera, piękne występy i niepowtarzalny klimat tej imprezy plenerowej zachęcił do udziału mieszkańców nie tylko Poręby, ale też okolicznych miejscowości, wiele osób tradycyjnie dołączyło z własnymi kociołkami.

 Wśród zaproszonych gości obecni byli Parlamentarzyści: Senator RP Beata Małecka - Libera oraz Poseł na Sejm RP Waldemar Andzel.

Warto wiedzieć, że PORĘBSKIE PRAŻONKI to potrawa wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Potrawa ta związana jest z regionem zawierciańskim, a w szczególności z Porębą, gdzie przygotowywana była w produkowanych tu od ponad 200 lat garnkach, zwanych kociołkami.

Prażonki piecze się, a popularnie mówiąc – praży. Są to ziemniaki z dodatkiem kiełbasy, boczku, cebuli, smalcu, soli i pieprzu. Z początku dekiel garnka przykrywano rozią, obecnie przed dekiel zakłada się liście kapusty i dokręca pokrętłem. 

Pierwsze garnki dla potrzeb lokalnych zaczęto odlewać w 1799 roku - jak podają stare kroniki. Z początku zatrudnionym ludziom garnki te dawano jako częściową zapłatę za pracę. Z biegiem czasu robotnicy woleli garnki od pieniędzy, ponieważ w tym czasie masowo były dostępne jedynie garnki gliniane. 

Popyt ten doprowadził do uruchomienia produkcji garnków, tym bardziej, że w pobliskiej karczmie przysmakiem, który ściągał okoliczną ludność - były właśnie prażonki. Pisali o tym też znani regionaliści Michał Poleski i Michał Fedorowski opisujący tradycje i zwyczaje ziemi zawierciańskiej. 

Po wybudowaniu emalierni w 1863 roku zaczęto produkować naczynia kuchenne, w tym także popularne kociołki. W latach 1869-1880 ich produkcja znacznie wzrosła i w ten sposób porębska wytwórnia zajęła pierwsze miejsce w Królestwie Polskim. 

Prażonki są odzwierciedleniem odwiecznego zamiłowania do biesiad i są bodaj najbardziej żywotną tradycją w powiecie zawierciańskim. Już w latach przedwojennych, później w latach 50. i 60. odbywały się niedzielne festyny w „modrzewkach”, na które przychodziły całe rodziny. W latach 70. i 80. organizowano prażonki połączone z zabawą taneczną. 

Zwyczaj ten kontynuowany jest także obecnie.

Warto na koniec wspomnieć, że w samym powiecie zawierciańskim prażonki – w zależności od części powiatu  – noszą różne nazwy – w okolicach Pilicy to duszonki lub duszaki - spotyka się też często nazwę: pieczonki  

Jedno jest pewne: Festiwal Prażonek to jedna z najsmaczniejszych imprez w naszym powiecie!