Centrum Dziedzictwa PiKJ w Podlesicach

Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury
Jaskinia Głęboka - pierwsza jaskinia Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej udostępniona do ruchu turystycznego
Zagroda Edukacyjna

(informacje podajemy za: www.podlesice.org.pl)

Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury w Podlesicach

Centrum stanowi zespół obiektów edukacyjnych zlokalizowanych w sąsiedztwie Góry Zborów, na które składają się zarówno budynki, jak i ścieżka przyrodnicza, i udostępniona do ruchu turystycznego Jaskinia Głęboka. Cały kompleks zlokalizowany jest na obszarze o unikatowych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, dla których w połowie XX w. utworzono rezerwat przyrody nieożywionej. Centrum jest jednym z efektów realizowanych od kilku lat przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej projektów związanych z zabiegami czynnej ochrony walorów Góry Zborów oraz zrównoważonym rozwojem turystyki i aktywizacją gospodarczą lokalnych społeczności. Czynna ochrona dziedzictwa przyrodniczego polega w tym przypadku na odsłanianiu z drzew i krzewów wytypowanych, nasłonecznionych grzbietów skalnych, wypasie zwierząt gospodarskich oraz regulacji ruchu turystycznego. Zastosowane zabiegi przyczyniają się do zachowania bioróżnorodności i swoistości krajobrazu Jury, nazywanej w niedawnej przeszłości "krainą białych skał”.

Walory przyrodnicze Góry Zborów oraz Skał Kroczyckich i Podlesickich zadecydowały o specyfice dziedzictwa kulturowego okolicznych wsi. Mieszkańcy Podlesic i innych miejscowości regionu biorą udział w programie restytucji owcy rasy olkuskiej i szkoleniach promujących kulturę materialną swoich społeczności (np. obróbka i filcowanie wełny) oraz kultywują tradycje wyrobu potraw regionalnych.

W budynkach Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury w Podlesicach prezentowane są między innymi efekty prowadzonych w tym regionie badań przyrodniczych i archeologicznych.

Centrum pełni funkcje edukacyjne, naukowe, dokumentacyjne, wystawiennicze i wydawnicze. Jest ono przystosowane do przyjmowania osób niepełnosprawnych. Na dwustumetrowej powierzchni znajdują się:

•  interdyscyplinarna ekspozycja (m.in. trójwymiarowa, interaktywna makieta okolicy Góry Zborów)
•  multimedialna sala konferencyjna, w której prezentowane są filmy edukacyjne i prelekcje, organizowane warsztaty i sympozja.

Budynek stanowi zaplecze logistyczne dla działań w zakresie ochrony krajobrazu i bioróżnorodności Jury, prowadzonych przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej wspólnie z licznymi partnerami pod merytorycznym nadzorem Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.

Na terenie Centrum działa również Zagroda Edukacyjna - drewniany budynek z elementami tradycyjnego wyposażenia gospodarskiego i ekspozycją fotogramów obrazujących krajobraz Góry Zborów sprzed kilkudziesięciu lat.

W rezerwacie przyrody Góra Zborów urządzona jest ścieżka przyrodnicza. Zwiedzając ją poznamy walory skalnego rezerwatu, historię wypasu zwierząt gospodarskich na Jurze. Dowiemy się, w jakim celu eksploatowano tu minerał budujący nacieki w jaskiniach - kalcyt, jak dawno Jura została zasiedlona przez człowieka, a także zobaczymy efekty prowadzonych od kilku lat zabiegów czynnej ochrony przyrody i krajobrazu. Jednym z przystanków ścieżki przyrodniczej jest zabezpieczona w 2010 r. i ponownie przystosowana do ruchu turystycznego Jaskinia Głęboka. Można w niej obserwować przebieg procesów krasowych kształtujących podziemne próżnie oraz przedstawicieli fauny jaskiniowej. Jaskinia jest oświetlona, przed wejściem znajdują się tablice informacyjne i punkt widokowy z miejscem odpoczynku dla turystów.

Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury w Podlesicach to również znakomite miejsce do odpoczynku, organizacji konferencji, warsztatów i szkoleń – zapraszamy do współpracy! Więcej na stronach: podlesice.org.pl/oferta-edukacyjna/#cdpkj oraz tmzz.zawiercie.com.pl/

Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej
ul. Piastowska 1
42-400 Zawiercie
tel. +48 32 672 21 65 lub +48 32 672 28 53
e-mail: tmzz@zawiercie.com.pl
www.tmzz.zawiercie.com.pl

JASKINIA GŁĘBOKA
CHARAKTERYSTYKA, WALORY, OCHRONA PRAWNA

Jaskinia Głęboka, zlokalizowana w Kruczych Skałach na Górze Zborów, odkryta została podczas eksploatacji kalcytu przed II wojną światową. Wejście odbywało się przez tzw. Lej Szpatowców, aktualnie wykorzystywany przez turystów. W 1942 roku na krótko przez Niemców została tutaj uruchomiona eksploatacja wapieni. W jej trakcie odsłonięto i zniszczono środkową część Jaskini. W efekcie mająca pierwotnie dwa otwory wejściowe próżnia krasowa została podzielona na dwie części i uzyskała dodatkowe dwa otwory na dnie wyrobiska. W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku komora południowa Jaskini została przystosowana do masowego zwiedzania poprzez wybudowanie betonowych schodów. W 2006 roku schody odbudowano i przedłużono, nieznacznie zmieniając ich przebieg. Obecny kształt Jaskinia zawdzięcza pracom związanym z udostępnieniem do ruchu turystycznego obiektu w 2010 r. W ich wyniku jej północna i południowa część zostały połączone nowym korytarzem, a otwory do kamieniołomu zostały na stałe zamknięte. Ustabilizował się mikroklimat w jej wnętrzu, co poprawiło warunki życia organizmów podziemnych. Jaskinia uzyskała oświetlenie elektryczne. Całkowita długość korytarzy wynosi 175 m przy deniwelacji 16,5 m. Szata naciekowa jest mocno zniszczona w wyniku eksploatacji kalcytu używanego jako topnik przy produkcji szkła. W jaskini można obserwować intensywne zjawiska krasowe prowadzące do odbudowy nacieków oraz liczne szczeliny uskoków tektonicznych. Część z nich została wykorzystana przez krążące wody podziemne, które doprowadziły w przeszłości do powstania jaskiń Góry Zborów. Jaskinia Głęboka jest pierwszą jaskinią Wyżyny Częstochowskiej udostępnioną do ruchu turystycznego. Jej atutem jest łatwy dostęp i bezpieczne zejście na dno jaskini. Położona jest na terenie rezerwatu przyrody „Góra Zborów”.

ORGANIZATOR ZWIEDZANIA
Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej
ul. Piastowska 1
42-400 Zawiercie
tel. +48 32 672 21 65 lub +48 32 672 28 53
e-mail: tmzz@zawiercie.com.pl
www.tmzz.zawiercie.com.pl, www.podlesice.org.pl/jaskinia-gleboka/

POŁOŻENIE, DOJAZD
Rezerwat przyrody Góra Zborów, Podlesie, gmina Kroczyce, powiat zawierciański, woj. śląskie.
Jaskinia znajduje się w masywie Kruczych Skał, nieopodal parkingu z Zagrodą Edukacyjną, ok. 1 km na zachód od Podlesic. Do otworu wejściowego prowadzą z parkingu znaki ścieżki przyrodniczej „Góra Zborów – człowiek i przyroda”.

DOSTĘPNOŚĆ OBIEKTU DLA TURYSTÓW
Jaskinia czynna jest od 15 kwietnia do 31 października codziennie w godzinach:

•  od 15 do 30 kwietnia 9.00 do 16.00
•  od 1 maja do 31 sierpnia 9.00 do 18.00
•  od 1 września do 31 października 9.00 do 16.00

Wejścia do jaskini o pełnych godzinach (turyści indywidualni od 10.00)
Minimalna ilość zwiedzających – 5 osób
Liczebność grupy – do 30 osób
Długość trasy turystycznej – 60 m.
Czas zwiedzania - jaskini ok. 30 min.
Temperatura wewnątrz ok. +8,0 oC
Wilgotność ok. 95 - 98 %.
Trasa jest oświetlona elektrycznie.
Zwiedzanie bez trudności
Dla osób niepełnosprawnych niedostępna.
Zalecane wygodne, sportowe obuwie i cieplejsze okrycie latem.
Zwiedzanie z przewodnikiem dla grup zorganizowanych.

ZAGRODA EDUKACYJNA
Zagroda Edukacyjna w Podlesicach zaprasza dzieci i młodzież na zajęcia edukacyjne oraz wycieczki, na których można zapoznać się tradycyjnym jurajskim rzemiosłem oraz przyrodniczymi i kulturowymi osobliwościami Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Więcej informacji na stronie: www.podlesice.org.pl/oferta-edukacyjna/

W celu aktualizacji danych prosimy o kontakt z Wydziałem Rozwoju i Promocji Powiatu, tel. (32) 67 107 10 wewn. 453, e-mail: wpromocji@zawiercie.powiat.pl.