Dwory

Dwór w Zawierciu-Bzowie

Dwór został wzniesiony lub gruntownie przekształcony z wcześniejszej budowli w pierwszej połowie XIX wieku i przebudowany po 1914 roku. Na jednej z belek strychu widnieje data "1738" sugerującą, że dwór ten pochodzi z XVIII wieku. Dwór został wybudowany na rzucie prostokąta z kamienia i otynkowany. Od strony zachodniej możemy zobaczyć przybudówkę dawnej kuchni, a od północy podziwiać elewację wspartą na sześciu kolumnach. Wejście do parterowego dworku pokrytego dwuspadowym dachem z blachy było wsparte półkolumnami na postumentach.

Zespół parkowo-dworski w Irządzach

Ten okazały dwór został wybudowany w XVIII wieku dla rodziny Misiewskich. W 2 połowie XIX wieku dwór został gruntownie przekształcony. Jest to budynek parterowy, murowany, tynkowany z dachem mansardowym pierwotnie krytym dachówką, a obecnie blachą. Patrząc na ten dwór oparty na rzucie prostokąta można zobaczyć płytki, trzyosiowy ryzalit w elewacji ogrodowej, który jest poprzedzony nowym tarasem ze schodami bocznymi od strony zachodniej.

Od frontu natomiast można podziwiać czterofilarowy portyk z XIX wieku. Wysokie suteryny z korytarzem na osi podłużnej i dwoma traktami pomieszczeń po bokach są sklepione kolebkowo oraz żaglasto na gurtach. Dwór zaczęto remontować w 1948 roku, natomiast generalny remont przeprowadzono w roku 1968, a remont dachu i elewacji zewnętrznych w 1984. Dwór jest umieszczony w parku stanowiącym cenny zabytek XVIII wiecznej sztuki ogrodowej, a koło dworku rośnie około 500-letnia lipa drobnolistna będąca pomnikiem przyrody. Barokowy ogród w typie włoskim ma pewne cechy francuskie. Obecnie jest to siedziba Urzędu Gminy.

Zespół parkowo-dworski w Zawadzie Pilickiej (gmina Irządze)

Dwór został wybudowany w XVIII wieku. W okresie międzywojennym jego właścicielem była rodzina Krzemóckich. Jest to budynek parterowy, murowany, tynkowany o dwuspadowym dachu krytym dachówką. Czterokolumnowy ganek umieszczony jest od frontu dworku, a nad piwnicą w części południowo-wschodniej budynku zobaczyć można sklepienia łukowe murowane z cegły. Dworek jest umieszczony w centralnej części parku położonego na łagodnym stoku spadającym pięcioma tarasami w kierunku południowo-wschodnim. W parku na uwagę zasługują drzewa stanowiące pomniki przyrody m.in.: modrzew europejski oraz lipa drobnolistna. W 1954 roku przeprowadzono kapitalny remont budynku.

Zespół parkowo-dworski w Wygiełzowie (gmina Irządze)

Ten dwór wybudowany w I połowie XIX wieku jest klasycznym przykładem polskiego XIX-wiecznego dworku. W okresie międzywojennym należał do rodziny Szlichcińskich. Parterowy, murowany dworek z prostą, szlachetną dekoracją usytuowany jest na wzgórzu w widłach dolin dwóch małych prawobrzeżnych dopływów rzeki Białki.

W alejach parku wokół dworku podziw budzą zwarte drzewostany, łąki, ogrody i mały staw. Wzdłuż granicy południowej ciągnie się aleja grabowa i lipowa. Wierzby płaczące i lipy drobnolistne należą do najstarszych drzew w parku.

Dworek szlachecki w Ciągowicach (gmina Łazy)

Wieś Ciągowice do dziś zachowała układ średniowiecznej zabudowy o charakterze miejskim z rynkiem upadowym z wylotami narożnymi. Dziś wciąż można zobaczyć dworek szlachecki razem z zachowanymi zabudowaniami dworskimi oraz parkiem dworskim. W średniowieczu tereny te były prężnym ośrodkiem hutniczym.

Ruiny dworku w Rokitnie Szlacheckim z XVIII - XIX wieku (gmina Łazy)

Powstanie Rokitna Szlacheckiego datowane jest na XV wiek. Powstało jako wieś folwarczna krakowskich mieszczan Salmonowiczów. W późniejszym okresie tereny te weszły w skład dóbr ogrodzienieckich, a od XI wieku Rokitno przeszło w ręce rodu Poleskich. Do dziś zachowały się w Rokitnie ruiny dworu z przełomu XVIII-XIX wieku. Dwór zapewne rozbudowano w 2 połowie XIX wieku przez wzniesienie od strony zachodniej murowanego neogotyckiego budynku. W chwili obecnej z pierwotnego drewnianego budynku o układzie dwutraktowym z gankiem wspartym na czterech kolumnach zachowały się jedynie fundamenty oraz pozostałości piwnic. Od strony południowej wciąż możemy podziwiać zabytkowy park wraz ze starym drzewostanem oraz częściowo czytelny układ alei.

Dworek w Gieble (gmina Ogrodzieniec)

W obniżeniu centralnej części Giebła obok sadzawki znajduje się uroczy dworek szlachecki. Jest to budynek parterowy, murowany o dwuspadowym dachu krytym dachówką. Dworek wzniesiono z kamienia na rzucie prostokąta i otynkowano. Przed wojną jego dzierżawcami byli Niedzielscy. Odnowiony dworek jest umiejscowiony w przepięknym kompleksie parkowym nad brzegiem stawu.